Urte hauetan guztietan, plastikoak gure bizitzak kutsatu ditu, baita gure itsasoak ere. Material horren ekoizpena 368 milioi tonara iritsi zen 2019an, aurreko urtean baino bederatzi tona gehiago. Zifra horrek adierazten du erremedioren bat jarri behar dela beranduegi izan baino lehen. Hori dela eta, Europar Batasunak erabilera bakarreko plastikoak debekatzea onartu zuen 2021eko uztailetik aurrera.

Horregatik, Cristina Enea Fundaziotik Hondakinak Prebenitzeko Europar Astearekin bat egin nahi dugu (azaroak 20-28) gizartean plastiko eta ontzien erabilerari buruz hausnarketa bat eginez, erabilera bakarreko produktuen erabileraz gehienbat.

“Plastikorik Gabeko Astea” kanpainaren bitartez, Europako edozein ikastetxetan burutu daitekeena, astebetez ikasleek hamaiketakorako ikastetxeetara eramaten dituzten plastikoak eta ontziak murriztea lortu nahi da. Egunero mota horretako hondakin kopuru handia sortzen da, aluminiozko papera, patata poltsak, latak eta brikak, adibidez. Kanpaina azaroak 22tik 26ra egingo da.

Keinu txikien bidez ikastetxeko komunitate osoa sentsibilizatzea lortu nahi da, eta sortzen ditugun hondakinen kopuruaren aurrean erresilientzia sortzea. Janaria ekartzeko tuperrak erabiliz eta edarirako kantinplorak edo termoak ekarriz hondakinen sortzea murriztuko dugu.

Kanpainaren material guztiak  esteka HONETAN jaitsi daitezke.

“Plastikorik gabeko astea”n izen-ematea betetzeko GALDETEGI honen bidez egingo da.

Horrez gain, aste horretan Cristina Enea Fundazioak bultzatzen dituen ONdakin eta Eskolan Konposta proiektuen bidez hainbat baliabide zabalduko dira, eta gure sare sozialetan klip motzak ikusteko aukera ere izango da.

Ikastetxe komunitate barruan dauden pertsonei ekintza hau zabaltzeko deia egiten diegu.

Zaindu dezagun maite dugun hori!

Azken urteotan hondakinek gure osasuna, ingurumena eta klima-aldaketa baldintzatu dute. Errenterian hondakinen %32 inguru gaika biltzen den arren (2013), gainerakoa, hau da, edukiontzi berdean jasotzen dena (%68), Gipuzkoako zabortegietara bideratzen da. Halere, edukiontzi berdean, zaborraz gain, birziklagarriak diren hondakin-kopuru handia botatzen dela ohartu da: gure zabor-poltsaren %90-95 hondakin birziklagarriak dira, eta %5-10 errefusa.

Biohondakinen aldetik konposta egiteko baliatzea da urratsetako bat. Errenterian honen alde apostu handia egin dute eta hauek dira egindako ekintza batzuk:

• Autokonposta ekimena zabaltzea.
• Auzo-konposterako eremuak sortzen jarraitzea.
• Landa eremuan bizi direnentzako biohondakina konpos- tatzeko erraztasunak ezartzea.
• Ondoren konpostatu ahal izateko, materia organikoaren gaikako bilketa bermatuko duen HHSen bilketarako siste- ma ezartzea.
• Udal-jabetzako eraikinetako biohondakina biltzea eta tokian bertan konpostatzea.
• Udalak kudeatzen dituen eremuetan egindako lorezaintza eta inausketa-lanetako biohondakinak konposta egiteko erabiltzea.
• Baratza-parkean sortutako materia organikoaren kon- postajea bultzatzea, ondoren baratzean bertan ongarri gisa erabil dadin
• Beraien biohondakina modu egokian gaika banatu edo/ eta kudeatzen duten pertsonei hobari fiskalen bidez saritzea

Informazio guzti hau zabaltzeko, hondakinen prebentziorako liburuxka argitaratu berri dute. Ikusi hemen.

Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundea edo UNESCOk (Nazio Batuen erakundea da) maiatzak 17 nazioarteko birziklapenaren eguna bezala izendatu du, erantzukizun handiagoa sustatzeko, herritar kontsumitzailearen ikuspegitik ez ezik, lehengaia atera eta kontsumo-ondasun bihurtzen duen horretatik ere.

Eta zer da “Birziklatzea”? “Birziklatzea” da erabilitako materia edo produktu bat, hasiera batean hondakinetara bideratutakoa, lehengai edo produktu berri bat lortzeko tratamendu baten pean jartzeko prozesua. Hau da, berriro ere bizi-zikloan sartzen den hondakin bat, baliabide naturalak hobeto erabiltzeko, gure kontsumo-ohituren ingurumen-inpaktua murrizteko eta gure objektuak berriz diseinatzeko eta bizitza berria emateko modu sortzaileak asmatzeko aukera ematen duena.

Baina produktu bat birziklatu baino lehen beste urrats batzuk eman daitezke, non produktu horiek sortuko ez ditugun. Hondakinak murriztea da lehen ideia. Egunerokotasunean gure kontsumitzeko ohiturak aldatuz hondakin asko sortzeari utzi diezaiokegu. Adibidez, gosaritarako erosten ditugun gailetak edo madalenak banakako ontzietan ez erosiz (edo hirunaka datozen gaileta-paketeak) eta hauek etxeko ontzi batetan gordez. Hamaiketakoan ere, gaileta edo otartekoak aluminiozko paperean bildu beharrean tupperrak erabiliz hondakin mota hau murriztea lortuko dugu. Bestetik, tabernetan eramateko kafea eskatu beharrean, berrerabilgarriak diren edalontziak erabili ditzakegu. Honen adibide gisa Irrisarri enpresak burutzen du. Irrisarri edalontzia segurua da higienikoki, oso iraunkorra, fabrikatzeko eta birziklatzeko erraza. Material bakarrez eginda daudenez, % 100 birziklagarriak dira. Propietate hauei esker, edalontzi bakoitzak 400 edalontzi baino gehiago ordezka ditzake.

Irrisarri edalontzi berrerabilgarriak

Bigarren urratsa hondakinak berrerabiltzea izango litzateke. Hondakin bat berrerabiltzen denean, ez da baztertutako objektuaren materiala aldatzen, baizik eta beste helburu batekin erabiltzen da berriro. Berrerabilpenak zerikusi handia du ingurumen-hondakinen ekoizpenaren eta kudeaketaren prebentzioarekin. Adibidez, plastikozko botilak eta pneumatikoak lorontzi ezberdinak egiteko erabiltzea, edo eta kartoizko kutxak beste materialak gordetzeko erabili. Ehunek ere birziklatzeko zailtasunak izaten dute eta honen berrerabilpena sustatzeko hainbat erakunde daude. Sanmarkos Mankomunitateko udalerrietan Oldberri proiektua martxan dago, non kalean dauden birziklatzeko edukiontzien ondoan ehunak jasotzeko edukiontziak dauden.

Azkenik, behin produkturen bat behar ez denean egoki birziklatzea geratzen da. Horretarako, kalean ditugun edukiontziak erabiliko dira. Produkturen bat zein edukiontzitan bota behar den jakin ezean, atez ateko zerbitzua duten udalerrietan sortutako hondakinen hiztegia baliagarria izango zaigu. Honez gain hainbat hondakin errefusara bideratu baino lehen garbiguneetan birziklatu daitezkeen begiratu beharko da.

Garbiguneak

Azkeneko aste hauetan Donostiako Bidebieta auzoan kokatuta dagoen Bideberri Institutuan ikasleekin batera eraikin kanpoan sortzen diren hondakinen bilketarako hobekuntzak egin dituzte.

View this post on Instagram

A post shared by Bideberri BHI Donostia (@bideberribhi)

Betidanik kaleetan aurkitu izan ditugun zakarrontzi txuriak ere bazituzten ikastetxe honetan eta jolasgune ezberdinetan sakabanatuta zeuden. Ikasleekin batera zakarrontzi hauek garbitu eta kolorez margotu dituzte, bilduko den hondakinaren arabera, eta multzoka jarri dira. Honekin ikasleek hondakinak ondo birziklatzeko aukera izango dute.

Agenda 30eko ekintzen barruan burututako jarduera hau baratzaren hobekuntzarekin lotu da, baita konpostagailu berrien muntaiarekin ere. Honela, hiru konpostagailuz osatutako konpostagune bat dute orain.

Europako hondakin prebentziorako astearekin batera Cristina Enea Fundazioatik hainbat ekintza burutu dira. Hauen artean “Plastikorik Gabeko Astea” jarduera, Gipuzkoa eta Nafarroako 20 ikastetxetan burutu dena. Honez gain ikastetxeetako konpostagailuetan laguntza eskaintzen jarraitu da eta COVID19a dela eta neurri berriekin antolatutako ikasleentzako saio didaktikoak ere egin dira.

Ikastetxeetan birziklapenaren gaia beraien kabuz lantzeko aukera ere garatu da. Adibidez, ONdakin proiektuan igotzen diren unitate didaktikoen bitartez, hondakinak era egokian nola birziklatu behar diren ikasten dute.

Eskolan Konposta proiektuan “Margotu eta Ikasi” koadernoa estekatu da, nahi duten ikastetxeek deskargatzeko aukera izan dezaten. Koaderno honen bitartez, haur hezkuntza eta lehen hezkuntzako lehenengo zikloko ikasleek marrazkien bidez, identifikatu eta margotuz, hondakin bakoitza nora bota behar den ikasiko dute. Margotzeaz gain, bestelako froga eta jolasak proposatzen dira bertan.

Koadernoa HEMEN.

Greenpeacek adierazten duenez, Plastikoen mundu mailako ekoizpena azken 50 urteetan izugarri igo da, bereziki azken hamarkadetan. Izan ere, azken hamar urteetan, gizateriaren historia osoan baino plastiko gehiago ekoiztu dugu.

Horregatik Cristina Enea Fundazioatik Hondakinak Prebenitzeko Europar Astearekin bat egin nahi dugu (Azaroak 21-29) gizarterian plastiko eta ontzien erabilerari buruz hausnarketa bat eginez, erabilera bakarreko produktuen erabileraz gehienbat.

“Plastikorik Gabeko Astea” kanpainaren bitartez, Europako edozein ikastetxetan burutu daitekena, astebetez ikasleek hamaiketarako ikastetxeetara eramaten dituzten plastikoak eta ontziak murriztea lortu nahi da. Egunero mota honetako hondakin kopuru handia sortzen da, aluminiozko papera, patata poltsak, latak eta brikak adibidez. Kanpaina hau azaroak 23tik 27ra burutuko da.

Keinu txikien bidez ikastetxeko komunitate osoa sentsibilizatzea lortu nahi da, eta sortzen ditugun hondakinen kopuruaren aurrean erresilientzia sortzea. Janaria ekartzeko tuperrak erabiliz eta edarirako kantinplorak edo termoak ekarriz hondakinen sortzea murriztuko dugu.

Kanpainaren informazio guztia, deskargatzeko baliabideak eta proiektuan izen emateko aukera, hurrengo BOLETIN honetan auriktu daiteke.

Honez gain aste horretan Cristina Enea Fundazioak bultzatzen dituen ONdakin eta Eskolan Konposta proiektuen bidez baliabide ezberdinak zabalduko dira. Gure sare sozialetan klip motzak ikusteko aukera izango da ere.

Ikastetxe komunitate barruan dauden pertsonei ekintza hau zabaltzera gonbidatzen ditugu.

Zaindu dezagun maite dugun hori!

Etxebizitzetako kontsumoaren hazkundea eman da azkeneko aste hauetan. Egunerokotasunean, gure bizimoduaren arabera otordu asko etxetik kanpo egiten genituen. Lantokian, ikastetxeetan, jatetxe eta tabernetan zein gure kaleetan egunero zenbat hondakin sortzen genuen. Orain gure eguna etxean eman behar dugunez, etxebizitzetako kontsumoa igo da.

Honez gain, COVID19a dela eta hondakinen kudeaketan neurri bereziak hartu dira. COVID-19arekin kutsatuta edo berrogeialdian dauden herritarrek hau egin beharko zutela iragarri zen: euren hondakinak beste inor arriskuan jarri gabe Udalak bildu ditzan: gelan hondakin guztiak poltsa hermetiko batean sartu; gelatik atera aurretik, poltsa hori itxi eta beste poltsa batean sartu; azkenik, bigarren poltsa hori gainontzeko errefusaren poltsan sartu eta atera.

Gaixotutako pertsonen hondakin guztiak birziklatu gabe errefusara bideratu behar izan dira eta hainbat lekutan hondakin organikoaren bananketa gutxitu da. Alde batetik kutsatzeko beldurragatik eta, bestetik, poltsa konpostagarriak eskuratzeko zailtasunagatik (biztanleentzako arazo bezala ezin da kalifikatu, supermerkatu gehienetan poltsa konpostagarriak eskura daitezkelako).

Gaikako bilketa bultzatu nahian, Cristina Eneako hezkuntza departamentuak adin guztietarako balio duen poster bat argitaratzea erabaki du (2 urteko haur batek eta 99 urteko norbaitek ulertzeko moduko posterra). Ikastetxeetan izan duen arrakasta eta gero etxera moldatutako irudian, familiko edozein kidek hondakinak ondo birziklatzeko gai izango da.

Fundazioako hezkuntza departamentutik irizpide erraz batzuk ere zabaldu dituzte:

– Produktuak erosteko garaian, zenbat hondakin sortuko duen pentsatu, ontziratu gabeko produktuak erosten saiatu eta supermerkatura norberaren poltsak eraman.

– Hondakin bat bota baino lehen, berrerabili daiteken pentsatu. Ontziekin haurrek jostailuak edo eskulanak egin ditzakete adibidez.

– Hondakina sortu eta hontaz desegiten garenean, zein edukiontzira bota behar dugun pentsatu (errazena errfusara botatzea da baina hondakinen %90 baino gehiago birziklatzeko moduan egongo da.

– Sortutako hondakinak janariarekin zikinduta badaude, hauek bota baino lehen garbitu.

– Produktu bat material ezberdinez osatuta badago eta material hauek banandu badaitezke, material bakoitza dagokion edukiontzira bideratuko da. Banandu ezin badira, errefusara.

– Askotan beira eta kristala nahasten ditugu, eta berdin erabiltzen ditugu, baina ez dira berdinak! Garrantzitsua da beiraren eta kristalaren arteko desberdintasunak ezagutzea, horiek bereizteak asko lagunduko baitigu birziklatzen. Beira den ziurtatu eta edukiontzi berdera botako dugu. Bestalde, beira bada kaxa batetan gorde eta garbigunera eramango dugu. Oso gutxi bada, errefusara bideratuko dugu.

– Hondakin organikoak bereiztera animatu. Gertuko udalerri guztietan, gaikako bilketa edo atez ateko sistema erabiliz, biztanleriak hondakin mota hau ondo birziklatzeko aukera du. Eta nahiz eta terraza edo berdegunerik ez izan, etxean egon beharreko aste hauetan ideia ona da haurrekin konpostaren prozesua ezagutzea. Lorontzi baten bidez edo kubo bat erabiliz, fruta-hondarrak aprobetxatuz eta lurrarekin nahastuz naturarekin kontaktua izateko aukera polita da.

– ADI! Eskularruak eta maskarak errefusara botako dira. Supermerkatu handietako aparkalekutan eta kaleetan lurrean botatako material hauek aurkitu dira eta naturari kalte egiten diete.

Zuen sukaldeetan gure posterra jartzera animatzen zaituztegu. Denon artean natura zaintzea lortuko dugu eta.